Doanh nghiệp nhà nước và "bẫy khủng long" ít đặc biệt của Economist về doanh nghiệp châu Á: Châu Á trỗi dậy (P2) Châu Á trỗi dậy Thưa đặc biệt tháng 5 của tùng san kinh tế The Economist là câu chuyện xoay quanh chủ đề các doanh nghiệp châu Á. Chúng tôi xin lược dịch thưa này, mong muốn đem đến cho độc giả cái nhìn tổng quan về sự hình thành, phát triển cũng như những ưu, nhược điểm của các doanh nghiệp châu Á. Phần này nói về cách tân doanh nghiệp nhà nước ở châu Á. Trong khi các công ty đang cải cách một cách nhanh chóng, chính phủ chừng như vẫn dậm chân tại chỗ. Các tập đoàn quốc gia trọng điểm ở Trung Quốc và Ấn Độ - nơi cung cấp việc làm cho khoảng 1/4 đến nửa tỷ lao động trong mỗi tập đoàn – đang bị mắc kẹt trong mạng lưới trợ cấp. Nếu không có những biện pháp thay đổi kịp thời những doanh nghiệp này chính là những “quả bom tài chính hẹn giờ” với mối hiểm họa từ thu nhập trì trệ và hoài hoạt động đồ sộ. Một khi phát nổ sẽ gây ra tổn thất liên hiệp không lường trước được. Trung Quốctụ tập canh tân các doanh nghiệp nhà nước từ những năm 1990 cho đến đầu thế kỷ 21, những cố kỉnh này sẽ không dừng lại. Tháng 11 năm nay, các lãnh đạo khẳng định các lực lượng thị trường đóng vai trò “quyết định” trong nền kinh tế. Tự do hóa tài chính và cách tân lãi suất cũng song song gây sức ép lên kế hoạch cải cách của các doanh nghiệp quốc gia. Chính sách thu hẹp định mức cho vay buộc các nhà băng quốc gia đang hạn chế các khoản vay ưu đãi cho doanh nghiệp nhà nước. Một vài công ty SOEs bắt đầu kế hoạch cải tổ nhằm cuộn thêm các nhà đầu tư từ bên ngoài. (Xem thêm: Trung Quốc cải cách 2.0 ) Sinopec – một công ty năng lượng lớn, cho biết họ đang mở cửa kêu gọi các nhà đầu tư vào việc kinh dinh đầy tiềm năng như xây dựng các trạm xăng … CITIC khởi nghiệp như một tập đoàn nhà nước khổng lồ vận hành trên các lĩnh vực nhà băng, khai phá mỏ và bất động sản. Đây là một trong những doanh nghiệp trung tâm đã niêm yết trên sàn chưng khoán Hong Kong năm 1990. Khu vực ở Hong Kong đã qua thời kỳ khó khăn, biến động và thua lỗ kéo dài. Tuy vậy, dưới bộ máy quản lý mới mọi chuyện hình như đã đi vào quỹ đạo. Giờ, CITIC đang lên kế hoạch để niêm yết cả thảy tài sản trong nội địa trị giá 36 tỷ USD vào thị trường Hong Kong. Ban lãnh đạo cho rằng công ty sẽ hoạt động hiệu quả hơn dưới sự giám sát từ các nhà đầu tư quốc tế. Bên cạnh Trung Quốc, các quốc gia khác cũng đang có những tín hiệu hăng hái.Việt Namđang chũm canh tân các doanh nghiệp quốc gia một cách toàn diện bằng việc thanh lý các tài sản không liên quan và lên kế hoạch cắt giảm khoảng 75% con số này trước năm 2020. Quyền sở hữu tài sản cũng được nới lỏng hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. ỞẤn Độ, hồ hết các nhà hoạch định chính sách cho rằng việc giải tỏa tập đoàn Năng lượng quốc gia sẽ làm gia tăng cạnh tranh. Tuy vậy, câu hỏi được đặt ra là liệu thực tế sẽ đơn giản như vậy? đề nghị tái cơ cấu vốn trong các ngân hàng châm ngòi cho một cuộc tranh cãi lớn buộc quốc gia Ấn Độ phải cân nhắc thận trọng. Tuy vậy, câu hỏi liệu nhà nước nên nhường mọi quyền kiểm soát các doanh nghiệp cho thị trường đang gây tranh cãi khắp mọi nơi. Các biện pháp giải quyết phụ thuộc vào từng ngành công nghiệp cụ thể mà công ty tham gia. Các ngành công nghiệp “chiến lược” bán độc quyền như truyền tải lưới điện sẽ vẫn đặt dưới sự kiểm soát của chính phủ. Các ngành công nghiệp tiếp xúc trực tiếp với người tiêu dùng và có thị trường khá cạnh tranh sẽ được vận dụng mô hình của Singapore. Temasek– một doanh nghiệp sở hữu bởi quốc gia, nhưng có cổ phần ở nhiều công ty khác bao gồm Sing Tel, ngân hàng DBS, hãng hàng không Singapore Airlines và công ty đóng tàu Neptune Orient Lines. Trong trường hợp này, chính phủ không có sự can thiệp vào hoạt động quản lý, và các công ty này đều hoạt động rất hiệu quả. Mặc dù có sự liên kết với chính phủ, chẳng thể phủ nhân Temasek là động lực phát triển chủ lực của nền kinh tế. Việc điều hành các doanh nghiệp quốc gia hiệu quả ở một quốc đảo nhỏ như Singapore là một chuyện. Thực hành điều này ở các nền kinh tế lớn, mang tính đại lục như Trung Quốc và Ấn Độ là điều hoàn toàn khác, đặc biệt khi liên tưởng đến vấn đề quyền lợi. Tuy nhiên, thử thách này hình như còn khó khăn hơn khi đối mặt với hình thức doanh nghiệp phổ biến thứ hai châu Á: các tập đoàn gia đình. Thảo Phương Theo Trí Thức Trẻ/Economist |
Home
»
Thuế doanh nghiệp
» Báo cáo đặc biệt của The Economist về DN châu Á: Biến đổi doanh nghiệp quốc gia ở châu Á